Τον Απρίλιο του 1822, στο αποκορύφωμα του αγώνα για την ανεξαρτησία, όπως μας πληροφορεί ο Στρατηγός Μακρυγιάννης στα απομνημονεύματά του, έγινε στην περιοχή του Ντερβέν Φούρκα, σημερινού Καλαμακίου Λαμίας και Αβδουραχμάν Αγά (Δραχμάναγα, σημερινή Αγία Αικατερίνη) μια πολύ σημαντική μάχη μεταξύ των Ρουμελιωτών αγωνιστών και των Τούρκων, ο οποίοι ξεκινούσαν να επανακαταλάβουν τις χαμένες τους περιοχές στην Πελοπόννησο.
Πολλές επιχειρήσεις της εποχής έγιναν για πρώτη φορά γνωστές μετά τη δημοσίευση των απομνημονευμάτων του Μακρυγιάννη στα 1907, και μας αποκαλύπτουν τους σκληρούς αγώνες των Στερεοελλαδιτών, τον Απρίλιο του 1822, για ν ' ανακόψουν την προέλαση των εμπροσθοφυλακών του Μαχμούτ πασά Δράμαλη, προς τη Νότια Ελλάδα, με σκοπό να καταπνίξει την Επανάσταση.
Οι Έλληνες στο Φούρκα Ντερβέν, απ’ όπου επρόκειτο να περάσουν οι δυνάμεις των αντιπάλων τους, έσπευδαν προς βοήθεια των συμπατριωτών τους. Ο Στρατηγός Γιάννης Μακρυγιάννης περιγράφει με γλαφυρότητα την μάχη ετούτη: «Οι Τούρκοι όλο κουβαλιώνταν. Είχαμε στείλη έναν τζασίτη εις το Ζητούνι (Λαμία) και ήρθε και μας είπε ότι θα κινηθούν από τρεις μεριές να μπούνε μέσα, από το Πατρατζίκι (Υπάτη) να πέσουνε από πάνου τον ζυγόν, από τις Θερμοπύλες κι' από τη Νευρόπολη τ’ ορδί του Σαλώνου. Είχαμεν πιάση τη Νευρόπολη τον Απρίλιον μήνα, τα 1822, καρσί από το Ζητούνι. Του Δυσσέα τ’ ορδί ήταν σ’την Δρακοσπηλιά και Μπουντουνίτζα κι ολόγυρα σ’ αυτά τα μέρη. Οι Τούρκοι τους ήρθε είδηση από Πελοπόννησον, από Αθήνα, από 'Εγριπον ότι στενεύτηκαν πολύ εκεί οι δικοί τους και να τους προφτάσουνε μιντάτια και ζαϊρέδες. Πήγαν οι Έλληνες εις την Φούρκα Ντερβένι, τους έκαμαν ένα καρτέρι των Τούρκων και τους σκότωσαν καμπόσους και τους πήραν λάφυρα και ζαϊρέδες πλήθος και ζώα. Ύστερα συνάχτηκαν Τούρκοι πολλοί και με τα σπαθιά εις το χέρι αναχώρησαν οι Έλληνες άβλαβοι. Οι Τούρκοι ήρθαν από κάτου εις το γιοφύρι της Αλαμάνας και γύρα σ’ αυτά τα μέρη, τα τρογυρινά, κι όλο ετοιμάζονταν δια να μπούνε μέσα και φύλαγαν κι αυτές τις θέσες. Διαλέγονται δια νυχτός ο αθάνατος Παπά Αντριάς, ο Θιοχάρης, ο Παπακώστας, ο Τρακοκομνάς και τους πέφτουν και τους δίνουν ένα χαλασμόν διαβολεμένον και πέρασαν από πέρα το γιοφύρι πίσου οι Τούρκοι και τους κόπηκε η ορμή τους η μεγάλη, αφού έβλεπαν και τον τόπον εκείνον των Βασιλικών, των Θερμοπύλων κι όλες αυτές τις θέσες οπού ήταν τα κόκαλα των δυο πασάδων, οπού ’ρθαν με τον Μπαγεράμπασσα κι ήταν περίπου από εννιά χιλιάδες Τουρκιά κι άλλοι τρεις πασσάδες με πλήθος γκαμήλια κι αμάξια κι άλλα ζώα φορτωμένα ζαϊρέδες και πολεμοφόδια, κανόνια κι' άλλα είδη του πολέμου, να μπούνε μέσα -ήταν την πρώτη χρονιά- δια να φοδιάσουνε τα κάστρα κι όλα τα μέρη….».
Πριν καταφθάσουν στο σημείο ενισχύσεις και νέες εχθρικές δυνάμεις, οι Έλληνες Αγωνιστές κατόρθωσαν να διαφύγουν με τα γιαταγάνια στα χέρια, προς τη Λαμία (Ζητούνι) και την Υπάτη (Πατρατζίκι), παίρνοντας μαζί τους πολλά λάφυρα.
Η μάχη στην Αγία Μαρίνα Στυλίδας και ο σκληρός και επίμονος κλεφτοπόλεμος των Ελλήνων στο Φούρκα Ντερβένι και στα στενά, έκανε τους Τουρκαλβανούς φίλους του Οδυσσέα Ανδρούτσου απ’ την αυλή του Αλή Πασά, να αποχωρήσουν με 6000 περίπου στρατό και να εγκαταλείψουν τον Δράμαλη, ο οποίος μ’ αυτόν τον τρόπο έχασε πολύτιμο χρόνο και καθυστέρησε σημαντικά την προέλασή του προς την Πελοπόννησο.
- Βακαλόπουλος, Απόστολος, Ιστορία του νέου ελληνισμού, Η Μεγάλη Ελληνική Επανάσταση (1821-1825), τ. ΣΤ΄, Η εσωτερική κρίση (1822-1825), Θεσσαλονίκη, 1982, σ.σ. 25-33.
- Καρέλης Δημήτριος, «Η γη που γεννήθηκε ο Έλληνας – Η ιστορία της Βόρεια Φθιώτιδας και του Δομοκού», αυτοεκδ. Δομοκός, 2013.
- Μακρυγιάννης, Ιωάννης, 1797-1864, Απομνημονεύματα Στρατηγού Μακρυγιάννη, κείμενον, εισαγωγή, σημειώσεις Γιάννη Βλαχογιάννη. 2η έκδ., T.1, Βαγιονάκης, Αθήναι, 1947, σελ. 160.
Δημήτρης Β. Καρέλης
Συγγραφέας -Αρθρογράφος - Πολιτισμολόγος,
Πτυχιούχος του τμήματος Σπουδών στον Ελληνικό Πολιτισμό
της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του ΕΑΠ.
karelisdimitris@gmail.com
Δημοσίευση σχολίου